Excuses kosten geld.

Deze week was Obama in Hiroshima. Voor het eerst bezocht een zittende Amerikaanse president deze door een atoombom getroffen stad. Zittend, als in in de regeringszetel, niet dat u denkt dat hij zat. Amerika zou geen excuses maken voor de bom, en ik vroeg me af waarom niet. Natuurlijk, de Japanners waren geen lieverdjes, en de oorlog moest beëindigd worden, maar je kunt je afvragen of dit nu nodig was. De Amerikanen redeneerden dat ze de Tweede Wereldoorlog konden bekorten door Japan tot overgave te dwingen. En zo geschiedde. We mogen hier van geluk spreken dat Hitler al verslagen was, anders waren de bommen op Frankfurt en Stuttgart terecht gekomen. Niet dat daar al plannen voor waren, maar het leken mij goede strategische doelen.

Tja, en dan sta je daar als Amerikaanse president, te midden van de overlevenden van de bom, en in je speech staat niks over excuses maken. Dan roep je maar op tot het terugdringen van kernwapens en je hoopt op een tijd waarin ze niet langer nodig zijn. Waarmee hij zegt dat ze nu wel nodig zijn, en daarmee bedoelt hij om de wereld naar Amerika’s pijpen te laten dansen. En verder benadruk je de vriendschap tussen Japan en Amerika. Onder Obama zijn er weinig tot geen kernwapens ontmanteld in Amerika, dus heel erg sterk vond ik het niet.

Eigenlijk had ik wel gehoopt op excuses. Duitsland heeft ook nooit excuses gemaakt voor wat het heeft aangericht, maar hoe kon dat ook? De latere bondskanselier Brandt maakte 25 jaar later een knieval bij een monument in Warschau, en dat wordt algemeen aanvaard als excuses namens het land. Zoiets zou ik hier ook op z’n plaats hebben gevonden. De overlevenden vonden het al heel wat dat Obama kwam herdenken en zagen dat ook als een soort van excuses. Een oude Japanner en overlevende van de bom omhelsde de president en brak.

Officiële excuses zijn natuurlijk duur. Daarom wordt er altijd moeilijk gedaan door een land om excuses aan te bieden. Japan aan de troostmeisjes, Nederland voor zijn slavernijverleden, en Duitsland voor de gruweldaden tijdens de oorlog. En aan de andere kant zeggen ze weinig. Veel meer zegt het als Willy Brandt een knieval maakt. Of als Obama een slachtoffer troost. Ik denk dat Trump niet eens gegaan was.